مجموعه مقالات دهمین کنگره علوم خاک ایران، شهریور ماه 1386، کرج

چکیده:
در مناطق خشك و نيمه خشك ايران نظير اراضي تحت كشت پسته، عموما آب و خاك كه دو عامل مهم در توليد و توسعه كشاورزي هستند از كيفيت نامطلوبي برخوردار مي باشند و بهره برداري از آنها معمولا مشكل و پرهزينه مي باشد. در اين شرايط استفاده از گياهان مقاوم به شوري اجتناب ناپذير است. يكي از مناسبترين اين گياهان پسته مي‌باشد كه عمده‌ترين محصول باغي استان است. گرچه درختان پسته در مقابل خشكي و شوري خاك و آب تحمل نسبتا خوبي نشان مي دهند اما در اكثر تحقيقات انجام شده ( عمدتا گلخانه اي و بر روي نهال ) مشاهده گرديده كه افزايش شوري آب و خاك بر ميزان رشد اثرات نا مطلوبي داشته است(1) . غلظت كلر در اندام هوائي با غلظت كلر در خاك همبستگي داشت(2). در بررسي اثر بور روي رشد و نمو سه رقم پسته بادامي ، فندقي و كله قوچي گزارش شده است مقادير 9/8 ، 38 ، 98 ميكروگرم بر گرم بور به ترتيب باعث توقف رشد در ارقام بادامي ، فندقي و كله قوچي مي شود(5). آشورت و همكاران در يك بررسي اظهار داشتند كه برگهاي پسته با علائم سوختگي ناشي از زيادي كلر داراي 9/1 درصد بوده اند و اين ميزان در برگهاي بدون سوختگي داراي 1000 پي پي ام بور داراي علائم مسموميت ناشي از زيادي بور بودند كه به صورت سوختگي حاشيه برگها نمايان شد(3) . افزايش سريع سطح زير كشت پسته در قسمتهاي شمالي و غربي استان كرمان و افزايش تعداد چاهها و برداشت بيش از حد مجاز از سفر هاي آب موجب افت شديد سطح آب منابع زير زميني و در نتيجه كاهش دبي چاهها به عنوان يگانه منبع تامين آب باغات پسته استان ونامطلوب نمودن كيفيت آنها گرديده است . مقايسه نتايج تجزيه نمونه هاي آب انجام شده در دو سه دهه گذشته با سالهاي اخير نشان ميد هد كه روال نا مطلوب شدن كيفيت آبهاي اين مناطق چنان سريع است كه اگر روال به همين منوال ادامه يابد ديري نخواهد گذشت كه بدليل كم شدن ذخاير منابع آب و از آن مهمتر نامطلوب شدن كيفيت آب اين منابع و سرمايه گذاري صورت گرفته در زمينه احداث چند صد هزار هكتار باغ پسته از بين رفته و پي آمدها ي ناگوار آن دامنگير منطقه و اقتصاد مملكت خواهد گرديد. همچنين نامطلوب شدن كيفيت آبهاي آبياري اثرات سوئ زيادي بر روي خصوصيات خاكها بويژه پارامترهاي شيميايي گذاشته است كه نتيجه آن شور شدن خاكها (بيابانزايي) مي باشد. اين پديده در اكثر نقاط تحت كشت پسته مشاهده مي شود ولي شدت آن در دشتهاي سيرجان، انار ، كشكوئيه و زرند بيشتر مي باشد.